عقده ادیپ از نظر فروید
عقده ادیپ چیست ؟
فروید در نظریه ای عقده ی ادیپ خود را اثبات نموده است که کودکان در مرحله های جنسی خود کاملا از توانایی جنسی خود آگاه هستند و تلاش در بروز آنها دارند اما به دلیل سرکوبی بیرونی مجبور به عقب نشینی این تمایلات میکنند که موجب شکل گیری تعارض های در آنها میشود. عقده ادیپ به دوره ای از رشد طبیعی کودک گفته میشود که در آن کودک علاوه بر کنجکاوی نسبت به اندام جنسی خود، به والد غیر همجنس خود نیز برانگیختگی جنسی دارد. این مسئله معمولا پس از مدتی برطرف میشود و کودک میل جنسی خود به مادر را به گونه ای سرکوب میکند و به زنان دیگر معطوف می کند اما در برخی باقی میماند و در صورت حل نشدن میتواند مشکلات زیادی را به وجود آورد.
عقده ادیپ چگونه به وجود می آید ؟
در مراحل رشد جنسی کودک، در مرحله تناسلی او علاقه زیادی به اندام تناسلی خود پیدا میکنند و با دستکاری آلت تناسلی خود لذت میبرند.
عقده ادیپ در مورد پسران مطرح شده است.
طبق گفته فروید پسر بچه ها از ۳ سالگی شروع به رویا پردازی های در مورد مادر خود میکنند.
آنها تخستین تمایلات جنسی خود را به اولین فرد محبوبشان یعنی مادر ابراز میکنند.
کودک میتواند خیالاتی در مورد ازدواج با مادر خود داشته باشد یا در عمل محبت بسیار زیادی به مادر نشان دهد.
کودک در این شرایط مانعی برای وصال خود میبیند که پدرش است.
کودک میبیند که پدر هروقت که بخواهد میتواند در کنار مادر باشد، او را بغل کند، ببوسد و حتی شب ها در کنار او بخوابد.
در نتیجه کودک شروع به رقابت با پدر خود میکند و حتی ممکن است حس تنفر به او داشته باشد.
در مواردی شدید عقده ادیب میتواند باعث بروز افسردگی در کودک شود.
انواع عقده ادیپ
- عقده ادیپ مثبت؛ به گرایش جنسی ناهشیارانه کودک به مادر گفته میشود که در ادامه با آن با پدر خود رقابت میکند و در آخر کودک به سازگاری میرسد.
- عقده ادیپ منفی؛ به گرایش ناهشیارانه جنسی کودک به والد هم جنس خود و رقابت با والد غیر هم جنس خود گفته میشود. این عقده اگر در زمان کودکی حل نشود در بزرگسالی با مشکلاتی همراه است و میتواند ازدلایل همجنسگرایی باشد.
برطرف شدن عقده ادیپ
برطرف شدن عقده ادیپ از آن جایی شروع میشود که کودک میفهمد نمی تواند با پدرش مغابله کند و پدرش رقیب سرسختی برای او است.
در این شرایط کودک پسر می ترسد که پدر آلت تناسلی او را قطع کند، در نتیجه ترس از اختگی در کودک ایجاد میشود.
حال کودک به خاطر ترس از اختگی، به جای رقابت با پدر، رفتار او را تقلید میکند و از این کار لذت میبرد.
سرانجام عشق به مادر را برای همیشه از حیطه ذهن هشیار خود خارج میکند.
به زبان صریح میتوان گفت کودک شروع به پرورش دادن وجدان میکند.
او سیستم اخلاقی پدر را درونی میکند و از قوانین پدر پیروی میکند و این کار باعث میشود کودک احساسات خود با محارم را از ذهن هوشیار خود خارج کند.
عواقب حل نشدن ادیپ
اگر کودک با والد جنسی خود همانند سازی نکند، عقده ادیپ او حل نمیشود.
در این زمان فرد در دوره گذر از بلوغ دچار بحران میشود و ممکن است همچنان در نوجوانی و بزرگسالی به والد غیر همجنس خود میل داشته باشد.
نبود پدر به هر دلیلی در زندگی کودک میتواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد؛ زیرا پسر رقیبی برای خود نمی بیند.
در این شرایط آگاهی والد از تریبت جنسی کودک از اهمیت والایی برخوردار است.
حل نشدن عقده ادیپ میتواند باعث ایجاد اختلالات روانی مانند: اضطراب، افسردگی، پدوفیلیا (اختلال میل جنسی به کودکان) و همجنسگرایی شود.
پیشگیری از بروز مشکلات عقده ادیپ
برای پیشگیری از بروز مشکلات جنسی در کودکان و همچنین ادامه پیدا نکردن آن در بزرگسالی والدین وقت بیشتری را برای تربیت جنسی کودکان خود بگذارند.
از محدود کردن یا افراط در دادن اطلاعات جنسی به کودکان خود نیز خودداری کنند.