هویت اجتماعی چیست و نظریه هنری تاجفل در این رابطه چیست؟
هویت اجتماعی چیست ؟ هویت به معنای چه کسی بودن است و از نیاز های طبیعی انسان به شمار میرود. احساس شناسانده شدن به چیزی یا جایی، یک احساس ذاتی در وجود انسان است. برآورده شدن این نیاز، خودآگاهی فردی را در انسان سبب میشود و ارضای حس تعلق میان یک گروه انسانی، خودآگاهی جمعی و مشترک یا هویت بومی یا ملی قابل تعریف است.
هویت فردی شامل ویژگی های شخصیتی یک فرد است که موجب تمایز او از دیگری میشوند.
در واقع، ابعاد گوناگون شخصیت یک فرد هویت او را مشخص کند.
مهمترین بعد هویت، بعد اجتماعی است که بر سایر ابعاد هویت ها حاکمیت و تاثیر دارد.
در واقع هویت به هر شکلی که تجلی کند، آن جلوه، مستقیما یا غیر مستقیم، اجتماعی خواهد بود.
هویت اجتماعی به معنای درک ما از این مطلب است که چه کسی هستیم و دیگران چه کسی هستند.
هویت اجتماعی در گروه شکل میگیرد. بدین ترتیب که؛
- جامعه از روابط افراد و در درون گروه های مختلف؛ خانوادگی، شغلی، دینی و … تشکیل شده است.
- فرد باید به خود آگاهی نسبت به نقش و اهمیت خود در میان گروه دست یابد تا هویت جمعی او شکل گیرد.
بنابراین عنصر خودآگاهی در بعد اجتماعی هویت، نقش مهمی دارد.
عوامل مختلفی در تشکیل هویت جمعی موثر اند که عبارتند از: خانواده، زبان، دین، زادگاه، شغل، سن، جمعیت، ایدئولوژی، ملیت، تاریخ، خودآگاهی و خودیابی.
با توجه به این عنصر میتوان چنین تعریف نمود: هویت، مجموعه ای از خصوصیات و مشخصات اجتماعی، فرهنگی، روانی، فلسفی، زیستی و تاریخی همسان است که بر یگانگی یا همانندی اعضای آن دلالت میکند و آن را در یک ظرف زمانی و مکانی معین، به طور مشخص و قابل قبول و آگاهانه، از سایر گروه ها و افراد متعلق به آن ها متمایز میسازد.
نظریه هویت اجتماعی چیست
نظریه هویت اجتماعی را هنری تاجفل و همکارانش تدوین کرده اند. بر اساس این نظریه، هویت دو وجه فردی و اجتماعی دارد.
هویت فردی بر جنبه هایی از خود ناظر است که سبب تمایز یک فرد از دیگران میشود و خاص یک فرد است.
در مقابل، هویت اجتماعی بیانگر تشابهات فردی است.
در این بعد، فرد خود را بر مبنای وابستگی های گروه اجتماعی خاص و اهمیتی میداند که برای این عضویت و تعلق قائل است و توقع دارد، گروهش ویژگی هایی داشته باشند که با ویژگی های سایر گروه ها قابل رقابت باشد.
براساس این دیدگاه، هر زمان که احساس تعلق به گروه افزایش می یابد، فرد به حالتی شبیه آنچه دگر سان بینی خود گفته میشود، دست می یابد.
فرد تا حد امکان با گروه همانند سازی میکند و از تفاوت های خود با دیگران میکاهد.
در این حالت او خود را بر اساس قوانین گروهی تعریف میکند.
تاجفل دریافت که دسته بندی اجتماعی افراد در دو گروه مجزا میتواند باعث رفتار بین گروهی شود که افراد به نفع اعضای گروه خود و به ضرر افراد بیرون از گروه عمل کنند.
در واقع، این موضوع را آشکار کرد که آگاهی خود و به ضرر افراد بیرون از گروه عمل کنند.
آگاه بودن از حضور در یک گروه در مقابل گروه دیگر، تحت شرایط خاص، برای شروع فرایندهای رقابت و تبعیض بین گروهی کافی است.
دسته بندی اجتماعی افراد، حداقل هویت اجتماعی را ایجاد میکند.
به عبارت دیگر، افراد عضویت در دسته اجتماعی مشخص را به عنوان تعریف خود میپذیرند.