مشاوره تحصیلی
فهرست
مشاوره تحصیلی
با توجه به تغییرات دنیای مدرن تحصیل بخشی مهم و بسیار تاثیرگذار بر زندگی افراد است که به هیچ وجه نمی‌توان اهمیت آن را دست کم گرفت. اما از آنجایی که بخش اعظم دوران تحصیل ما که زمینه ساز موفقیت‌ها و دستاوردهای بعدی است، در دوران کودکی و نوجوانی سپری می‌شود، اهمیت راهنمایی و راهبری افراد غیر قابل انکار است. دقیقا همینجا است که نقش مشاور تحصیلی برجسته می‌شود.
در این نوشتار سعی می‌شود در مورد نقش یک مشاور تحصیلی و همچنین نحوه انتخاب آن صحبت کرد.
نقش مشاور تحصیلی چیست؟
به طور کلی وظایف یک مشاور تحصیلی را می‌توان موارد زیر دانست:
- برقراری تعامل مناسب با دانش آموز
- کشف نقاط ضعف و قوت شخصیتی دانش آموز
- کمک به رفع نقاط ضعف و بهبود نقاط قوت
- کمک به فرد در جهت هدف گذاری
- کمک به فرد در زمینه ایجاد و حفظ انگیزه
موارد ذکر شده مهم‌ترین وظایف یک مشاور تحصیلی است که برای موفقیت باید به تمامی آنها کاملا مسلط باشد. (البته در این مقاله منظور از دانش‌آموز هر فردی است که در حال تحصیل است. پس دانشجویان را نیز دربر می‌گیرد)
برقراری تعامل مناسب با دانش آموز
همانطور که گفته شد بخش مهمی از دوران تحصیل ما در دوران پرآشوب و هیجان نوجوانی می‌گذرد، پس برقراری ارتباط و تعامل مناسب با دانش آموز در این سن بسیار مهم است. یک مشاور آگاه باید مطابق با تجربه کاری خود بتواند این ارتباط را ایجاد کرده و مورد اعتماد دانش آموز یا حتی دانشجو قرار بگیرد.
کشف نقاط ضعف و قوت شخصیتی دانش آموز
هر فردی متناسب با متغیرهای ژنتیکی، محیطی، تجارب گذشته و علایق خود، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. کشف این ویژگی‌ها و استعدادهای فرد در بسیاری از مواقع حتی برای خود شخص نیز کار دشواری است. دیگر وظیفه مشاور تحصیلی کشف این ویژگی‌ها و مشخص ساختن مختصات شخصیتی هر فرد است.
کمک به رفع نقاط ضعف و بهبود نقاط قوت
پس از مشخص ساختن ویژگی‌های هر فرد باید متناسب با همان ویژگی‌ها با او رفتار کرد. برای مثال کودک یا نوجوانی که دارای اختلال ADHD است اقتضائات خاص خود را دارد که باید متناسب با آن به او کمک کرد.
کمک به فرد در جهت هدف گذاری
قدم بعدی کمک به فرد در جهت هدف گذاری مناسب و صحیح است. هدف گذاری مناسب دارای ویژگی‌های متنوعی است که به شما توصیه می‌کنیم با مطالعه مقاله هدف گذاری با آنها بیشتر آشنا شوید.
اما یک مشاور حرفه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌های هدف گذاری آگاه بوده و به دانش‌آموز یا دانشجو در این راستا کمک می‌کند.
کمک به فرد در زمینه ایجاد و حفظ انگیزه
هیچ فعالیتی بدون انگیزه ابتدایی آغاز نمی‌شود. مخصوصا در دوران کودکی یا نوجوانی شاید آشنا ساختن افراد با مزایای تحصیل در آینده و ایجاد انگیزه در آنها کار ساده‌ای نباشد اما یک مشاور با تجربه قطعا در این زمینه نیز می‌تواند بسیار کارامد باشد. به منظور آگاهی بیشتر درمورد این موضوع مقاله انگیزه را مطالعه بفرمایید.
آیا روانشناس گزینه مناسبی برای مشاور تحصیلی است؟
همانطور که اشاره شد یک مشاور باید ویژگی‌های متنوعی داشته باشد تا بتواند موثر واقع شود. همچنین سنین پرهیجان کودکی و نوجوانی دارای اقتضائات و ویژگی‌های خاص خود است که باید به طور کامل شناخته شود. در بسیاری از موارد علت افت تحصیلی افراد را باید در التهابات همین مقطع سنی و عدم مدیریت درست آنها جستجو کرد.
با توجه به اینکه یک مشاور با تجربه در زمینه کودک و نوجوان و حتی بزرگسال با اقتضائات سنین مختلف به خوبی آشنا است، به راحتی می‌تواند موانع ذهنی و شخصیتی در راه موفقیت را کشف کرده و بهبود بخشد. به همین دلایل یک روانشناس باتجربه گزینه بسیار مناسبی جهت کمک و مشاور تحصیلی است.
مشاوران تحصیلی در چه زمینه‌هایی کمک کننده هستند؟
در این بخش به مواردی که معمولا مشاوران تحصیلی بر روی آنها کار می‌کنند اشاره می‌کنیم:
- تقویت حافظه: حافظه از مهم‌ترین ارکان موفقیت تحصیلی است که با استفاده از تکنیک‌های مدرن می‌توان آن را بهبود بخشید.
- روش‌های یادگیری: به موازات پیشرفت علوم در زمینه‌های مختلف، راه‌های جدیدی هم به منظور یادگیری این علوم در حال تکامل است که با بهره‌گیری از آنها می‌توان فرایند یادگیری را سریع‌تر و ثمربخش‌تر کرد.
- انتخاب رشته تحصیلی: قطعا یکی از مهم‌ترین تصمیمات زندگی است که باید با در نظر گرفتن تمام ویژگی‌های شخصیتی فرد صورت پذیرد.
- افزایش تمرکز و کاهش حواس پرتی: یکی از اساسی‌ترین معضلات در راه تحصیل همین حواس پرتی و مشکل تمرکز است که طیف وسیعی از دلایل و البته راه‌حل‌ها را دارد.
- مدیریت زمان: تکنیک‌های مدیریت زمان امروزی نه تنها در تحصیل بلکه در سایر مقاطع زندگی نیز تاثیرگذار هستند. پس آنها را جدی بگیرید.
- کاهش استرس: اظطراب یکی دیگر از اختلالات شایع در میان افراد در سنین مختلف است که با راهبری یک روانشناس متخصص قابل مدیریت است.
- تنظیم خواب: موفقیت تحصیلی مستلزم مدیریت تمام جنبه‌های زندگی از جمله مدیریت خواب است. بهره‌گیری از یک مشاور حرفه‌ای در این زمینه کمک کننده است.
- اعتماد به نفس: ستون اصلی دستیابی به بسیاری از موفقیت‌ها در زندگی دارا بودن اعتماد به نفس است. پس تقویت آن را باید جدی گرفت.
- روش‌های خلاصه برداری: وقتی وارد تکنیک‌های جزئی می‌شویم مواردی مانند روش‌های خلاصه برداری می‌تواند بسیار موثر باشند.
- درمان اختلالات یادگیری: اختلالات فراوانی وجود دارند که فرایند یادگیری را کند و یا متوقف می‌کنند. یک روانشناس حرفه‌ای با تشخیص به موقع و درمان آنها نقش مهمی در کسب موفقیت‌های تحصیلی و غیر تحصیلی فرد در آینده دارد.
- ارتباط صحیح با معلمان و همکلاسی‌ها: از شایع‌ترین دلایل افت تحصیلی عدم توانایی برقراری ارتباط صحیح با معلمان و همکلاسی‌ها است. یک مشاور حرفه‌ای بر روی این زمینه نیز تمرکز کرده و سعی در بهبود آن دارد.
- درمان کمال طلبی: کمال طلبی که خود نوعی وسواس به حساب می‌آید عامل ایجاد کننده استرس و کاهش بهره وری تحصیلی فرد است. با درمان این مشکل نیز می‌توان قدم موثری برداشت.
مشاور تحصیلی یک فرایند مستمر است
مشاور تحصیلی فقط الزامی برای مواقعی که فرد دچار افت تحصیلی شده یا نیاز به انتخاب رشته دارد نیست، بلکه در تمام مسیر تحصیلی می‌تواند به شخص کمک کند. همچنین اگر این وظیفه بر عهده یک روانشناس متخصص باشد، در طول این مسیر علاوه بر کمک به فرد جهت کسب موفقیت می‌توان ویژگی‌ها، نقاط ضعف و قوت شخص را نیز کشف کرده و آنها را اصلاح کرده یا بهبود بخشید.
پس مزایای یک مشاور تحصیلی حرفه‌ای نه فقط در زمینه درسی بلکه در سایر زمینه‌ها نیز مشخص است.
