زوج درمانی
فهرست
زوج درمانی
خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد تشکیل دهنده هر اجتماعی نیاز به مراقبت دارد. همه ما در طول زندگی مشترک خود و در گذر سال‌ها با مشکلات و تنش‌هایی مواجه می‌شویم که اگر به درستی مدیریت نشوند می‌توانند کلیت بنیان خانواده را تهدید کنند. به همین جهت زمینه‌ای به نام زوج درمانی در سال‌های اخیر به شدت مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. اما زوج درمانی چیست؟
زوج درمانی در واقع نوعی رواندرمانی است که توسط یک روانشناس با تجربه صورت می‌گیرد تا طرفین تصور واقعی‌تری نسبت به خود و زندگی مشترک پیدا کرده، تعارضات را شناسایی و حل کنند. در واقع زوج درمانی خود دارای زیرمجموعه‌های بسیار متنوعی است که متناسب با شرایط خانواده از هر یک از آنها استفاده می‌شود.
زوج درمانی راه حلی است برای خانواده‌هایی که دچار تعارضات و کشمکش‌های جدی هستند و یا خانواده‌هایی که صرفا می‌خواهند با استفاده از مشاوره تخصصی دانش خود و سطح کیفی روابط خانوادگی را بهبود ببخشند.
مراحل زوج درمانی
یک فرایند زوج درمانی موفق به طور کلی از 4 مرحله زیر تشکیل شده است:
- تمرکز روی یک مشکل خاص (مثلا مشکلات جنسی، اعتیاد به اینترنت و یا حسادت)
- مشارکت فعال درمانگر در روند درمان رابطه‌ی دو نفره به جای درمان جداگانه‌ی هر فرد
- مداخلات درمانی مبتی بر راه حل و برمحور تغییر از همان ابتدای درمان
- تعیین اهداف واضح و مشخص برای درمان
چه زمانی به زوج درمانگر مراجعه کنیم؟
بسیاری تصور می‌کنند زمانی باید به درمانگر مراجعه کنند که مشکلات بسیار جدی و خطرناکی مانند خیانت و یا اعتیاد در خانواده به وجود آمده است. اما پیشنهاد و توصیه ما به شما کمک گرفتن از زوج درمانگر در همان مراحل ابتدایی ایجاد تنش و مشکلات است. چون هر چقدر زمان بیشتری از ایجاد مشکلات بگذرد حل کردن آنها نیز سخت‌تر خواهد شد.
حتی در حالت ایده‌‌آل می‌توان انتظار داشت که افراد صرفا به منظور بهبود روابط خود و قبل از اینکه هر گونه مشکل خاصی بروز کند از این امکان استفاده کنند.
مشکلاتی که در زوج درمانی به آنها پرداخته می‌شود.
طیف وسیعی از چالش‌ها در خانواده‌ها رخ می‌دهد که یک زوج درمانگر به تمامی آنها می‌پردازد. شایع‌ترین این موارد عبارتند از:
بی اعتمادی
اختلافات، لج بازی‌ها و مشکلاتی که بین زوج‌ها به وجود می‌آید و در طی زمان جدی گرفته نشده و راه حلی برای آنها پیدا نمی‌شود به مرور زمان بی اعتمادی را به وجود می‌آورد. برخی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند به بی اعتمادی منجر شود، خیانت یا وجود نفر سوم در رابطه و یا دروغ گفتن بر سر مسائل مالی است.
یک زوج درمانگر در ابتدا سعی می‌کند ریشه‌های این مشکلات را کشف و سپس راه‌هایی برای حل آنها پیدا کند. مرحله بعدی نیز بازسازی دوباره اعتماد از دست رفته است.
عدم درک متقابل
در بسیاری از موارد طرفین در جلسه زوج درمانی مواردی را به عنوان مشکلات خود مطرح می‌کنند که پس از بررسی دقیق‌تر توسط روانشناس مشخص می‌شود که موضوع اصلی نه موارد مطرح شده بلکه عدم درک متقابل است. زوجین به شکل طبیعی دارای تفاوت‌هایی درخلق و خو، تجارب گذشته و ایده‌آل‌ها هستند. اما باید یاد بگیرند که پس از ورود به زندگی مشترک بتوانند طرف مقابل و حساسیت‌هایش را درک کنند.
عدم توانایی در این زمینه یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که ایجاد مشکل کرده و به همین جهت زوج درمانگر بر روی این موضوع کار می‌کند.
بحث و جدل‌های تکراری
متاسفانه در بسیاری از خانواده‌ها دیده می‌شود که زوجین سال‌ها بر روی موضوعات یکسانی بحث و جدل می‌کنند. در واقع در این موارد طرفین نه توانایی کنار آمدن و پذیرفتن نظر طرف مقابل را دارند و نه آن را به عنوان بخشی طبیعی از تفاوت‌های خود در نظر می‌گیرند. همین بحث‌های تکرار شونده سطح رضایت و کیفیت روابط را به شدت کاهش می‌دهد.
زوج درمانگر با تشخیص این موارد سعی می‌کند راه حلی برای آن که مورد توافق هر دو طرف باشد ارائه دهد.
هم کلامی
از دیگر مشکلات افراد در ازدواج، عدم توانایی ابراز تمام خواسته‌ها و تمایلات خود و در نتیجه نادیده گرفته شدن آنها است. یکی از تخصص‌های زوج‌درمانگر با تجربه این است که فضایی چنان صمیمی و به دور از ترس و رسمیت به وجود بیاورد که زوجین هر آنچه در دل دارند را به راحتی مطرح کنند.
تبعات یک اتفاق مهم
در سال‌های طولانی زندگی افراد اتفاقات مهم و ناگوار زیادی مانند مرگ فرزند، ورشکستگی مالی، بیماری یا … می‌تواند رخ دهد. گاهی اوقات این اتفاقات به قدری تاثیرگذار است که طرفین بعد از آن دیگر به زندگی عادی خود برنگشته و هر یک از زوجین راه خود را جدا کرده و به مسیر خود می‌روند.
قطعا در چنین شرایطی فکر کردن به زوج درمانی کار ساده‌ای نیست ولی با استفاده از یک مشاور می‌توان بر این مشکل هم غلبه کرد.
الگوی نارکارآمد
برخی مواقع در زندگی افراد الگوهای تکرار شونده‌ای از کنش‌های نامناسب وجود دارد که بسیار آسیب زننده است. برای مثال فردی که مشکلات و مسائل زندگی خانوادگی را به دیگران مثلا خانواده خود منتقل می‌کند و یا اینکه یکی از طرفین در صورت مواجهه با کوچکترین انتقادی قهر می‌کند.
وظیفه دیگر یک زوج درمانگر کشف این الگوهای رفتاری مخرب و کمک به زوجین به منظور رفع آنها است.
حل تعارضات و اختلالات فردی
خیلی وقت‌ها ریشه مشکلات خانوادگی در اختلالاتی است که یکی از طرفین با آن مواجه است. برای مثال افرادی که دارای هر یک از مشکلات افسردگی، استرس، وسواس، خودشیفتگی و … هستند، در زندگی مشترک نیز با مشکل مواجه می‌شوند.
مشکل اینجا است که در بسیاری موارد این موضوعات توسط خود افراد قابل شناسایی و حل نیست. جلسه زوج درمانی مکان مناسبی است که روانشناس با تشخیص این موارد به درمان آنها بپردازد. زوجین نیز در مدت زمان کوتاهی نقش حل این تعارضات در کیفیت زندگی مشترک را خواهند دید.
فراگیری مهارت‌های لازم
در جهانی زندگی می‌کنیم که همواره باید در حال یادگیری مهارت‌های جدید باشیم. بسیاری از ما لزوم کسب این مهارت‌ها را در زندگی شغلی و یا کار با تکنولوژی‌های جدید درک می‌کنیم. ولی اغلب ما در مورد نیاز به کسب مهارت‌ها و شناخت بهتر خود و طرف مقابل برای داشتن زندگی سالم کمتر آگاه هستیم.
زوج درمانگر شما را با مواردی آشنا خواهد کرد و یا به عبارت کلی‌تر به شما آموزش‌هایی خواهد داد که سطح کیفی رابطه را بهبود می‌بخشد.
فواید زوج درمانی
همانطور که در سطور بالا اشاره شد زوج درمانگر به کشف علل ریشه‌ای مشکلات می‌پردازد. این دلایل طیف وسیعی را شامل می‌شوند که با حل هر یک از آنها کیفیت زندگی فردی، خانوادگی و حتی شغلی فرد تحت تاثیر قرار گرفته و بهبود می‌یابد. در واقع علی رغم اینکه جلسات زوج درمانی به منظور بهبود کیفیت رابطه زوجین تشکیل می‌شود ولی خروجی آن معمولا بر تمام جنبه‌های زندگی افراد تاثیر مثبت می‌گذارد.
این جلسات در تمامی مقاطع، از قبل از ازدواج و تحت عنوان مشاوره ازدواج، دوران نامزدی و حتی برای زوج‌هایی که دهه‌ها است با هم زندگی می‌کنند مفید است.
