نوجوانان
فهرست
دوران نوجوانی و اقتضائات آن
نوجوانی یکی از مهمترین مقاطع زندگی است که در صورتی که بتوان به سلامت و با اندوخته مناسب از آن عبور کرد، می‌توان به آینده روشن امیدوارتر بود. همچنین این مقطع یکی از پیچیده‌ترین مقاطع عمر نیز هست که با تغییرات قابل توجه جسمی و روحی که عمدتا در دوران بلوغ رخ می‌دهد، همراه می‌شود. به همین جهت است که با ورود به سنین نوجوانی والدین معمولا با نگرانی‌های بسیار جدی برای فرزندان خود مواجه می‌شوند. کسب دانش و آگاهی لازم از ویژگی‌های این مقطع سنی و همچنین آموزش صحیح و علمی می‌تواند به والدین و نوجوانان برای عبور ایمن از این دوران کمک کند.
ویژگی‌های اساسی نوجوانی
نوجوانی دوران کنجکاوی و کشف دنیای بیرون از خانواده است. تغییرات جسمی و روحی که همزمان با بلوغ در دختران و پسران نوجوان رخ می‌دهد معمولا فضای ذهنی آنها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مثال ممکن است فرزندی که تا دیروز کاملا متناسب با خواسته‌های والدین رفتار می‌کرده، در این دوران برای اثبات هویت و استقلال خود اعمال متفاوتی انجام دهد.
این استقلال خواهی موضوعی کاملا طبیعی است که اقتضای این سن است اما در برخی مواقع این تغییر حالات ممکن است خطراتی نیز در پی داشته باشد. برای مثال در برخی مواقع همین هویت طلبی و استقلال خواهی موجب گرایش به سمت برخی ناهنجاری‌ها مانند مواد مخدر می‌شود. پس پدر و مادر حتما باید با الزامات رفتار با فرزند خود در این سن آشنا باشند تا خطرات این مقطع به حداقل برسد.
دوران بلوغ در دختران
همانطور که می‌دانید بلوغ در دختران در سن پایین‌تری رخ می‌دهد. معمولا در این سن برای دختران سوالاتی در زمینه تغییرات فیزیکی آنها به وجود می‌آید. همچنین در بسیاری مواقع استرس و اظطراب مواجه شدن با شرایط جدید در دختران نوجوان دیده می‌شود. در این شرایط یک مشاور متخصص می‌تواند با کمک والدین و آگاهی بخشی به آنها طی این مسیر را برای دختر نوجوان آسان‌تر کرده و خطر مواجهه با ناهنجاری‌ها را کاهش دهد.
دوران بلوغ در پسران
رسیدن به سن بلوغ در دختران و پسران با تغییرات زیادی همراه است ولی معمولا پسران به دلیل هیجان و شیطنت بیشتر دچار ناهنجاری‌های بیشتری می‌شوند. به همین جهت معمولا پسرها در دوران بلوغ خود مشکلات بیشتری برای خانواده به وجود می‌آورند. نقش پدر در این سنین برای پسران نوجوان بسیار مهم است. پدر خانواده می‌تواند با برقراری یک رابطه صمیمانه و نزدیک با فرزند خود به او در به سلامت گذراندن این دوران کمک کند.
همچنین معمولا خطرات این دوران برای پسران با توجه به سرکشی بیشتر و همچنین آزادی نسبی که دارند بیشتر است.
آموزش جنسی نوجوانان
یکی از مهمترین تغییراتی که در دوره نوجوانی رخ می‌دهد رسیدن به بلوغ جنسی است. سوالات و کنجکاوی‌های جنسی که در دختران و پسران نوجوان به وجود می‌آید باید کاملا جدی گرفته شود و پاسخ متناسب و صحیح دریافت کند. لزوم برخورداری از آموزش در زمینه رفتار جنسی از مهمترین نیازهای این دوران است که اگر توسط یک روانشناس آگاه صورت بگیرد می‌تواند از آسیب‌های بسیار زیادی جلوگیری کند.
مشخصا اگر نوجوان جواب سوالات خود را به درستی دریافت نکند ممکن است این سوالات را با گروه همسالان خود مطرح کرده که می‌تواند آسیب‌های فراوانی همچون مراجعه به فیلم‌های غیراخلاقی به وجود بیاورد.
ویژگی‌های خاص نوجوان خود را بشناسید
علی رغم اشتراکاتی که در نوجوانان وجود دارد، هر نوجوانی با توجه به شرایط خاص خود دارای حساسیت‌ها و ویژگی‌های منحصر به فردی است که می‌توانید با شناخت دقیق آنها ارتباط نزدیک‌تری ایجاد کرده و خطرات این دوره را کاهش دهید. یک مشاور روانشناس نوجوان می‌تواند به شما در شناخت این ویژگی‌ها کمک کند.
مشکلات تحصیلی نوجوانان
تلاطم‌های دوران نوجوانی در کنار احساساتی مانند استرس و اظطراب می‌تواند در برخی مواقع به افت تحصیلی شدید منجر شود. با توجه به اینکه بسیاری از تصمیمات مهم در زمینه تحصیلی از جمله انتخاب رشته دوره دبیرستان در این مقطع رخ می‌دهد، عدم کنترل و مدیریت چالش‌های این دوران می‌تواند صدمات تحصیلی جدی به همراه داشته باشد.
به همین جهت یک روانشناس نوجوان که با اقتضائات دوران نوجوانی و همچنین مشاور تحصیلی آشنا باشد می‌تواند در این مسیر به خانواده و نوجوان کمک کند.
افسردگی، استرس و اظطراب نوجوانی
تلاطم‌های روحی و مواجهه با دنیای جدید در صورتی که به درستی مدیریت نشود می‌تواند به افسردگی و یا در برخی مواقع استرس و اظطراب منجر شود. افسردگی در نوجوانان معمولا سخت‌تر تشخصی داده می‌شود زیرا علائم آن در بسیاری موارد با تغییرات خلق و خو دوران نوجوانی به اشتباه گرفته می‌شود. اگر افسردگی نوجوانی به درستی و به موقع تشخیص داده نشود می‌تواند به پیامدهای غیر قابل جبرانی همچون انحرافات اجتماعی، خودآزاری و خودکشی منجر می‌شود.
لزوم ایجاد ارتباط صمیمانه با نوجوان
تمامی مشکلات و بحران‌های دوران نوجوانی قابل مدیریت است اگر به دو مورد توجه کافی شود.
- رابطه صمیمانه میان والدین و نوجوان
- فراگیری آموزش‌های لازم
در مورد اول بسیاری از ناهنجاری‌های دوران نوجوانی ریشه در عدم تعامل و ارتباط درست میان فرزندان و والدین در این دوران دارد. این ارتباط صمیمانه باید از قبل از دوران نوجوانی و در واقع از سنین کودکی به وجود آمده و در طول زمان پرورش یابد. فراموش نکنید اگر خلا پدر و مادر همراه و همدل توسط نوجوان حس شود، دوستان و همسالان جای آنها را می‌گیرند که می‌تواند منشا بسیاری از انحرافات اخلاقی و اجتماعی شود.
معضل دیگر عدم آگاهی والدین از اقتضائات این سن و نحوه راهنمایی فرزند است. به عبارت دیگر در بسیاری مواقع علی رغم تلاش‌های زیاد پدر و مادر، از آنجایی که دانش و آگاهی لازم و مفید را ندارند، نمی‌توانند به درستی به نوجوان خود کمک کنند. این موضوع در مورد خود نوجوان نیز صادق است. یعنی اگر نوجوان نیز به خوبی در مورد شرایط این مقطع سنی آموزش دیده باشد با چالش‌های کمتری مواجه خواهد شد.
مشاوره روانشناسی نوجوان
برخورد با فرزند نوجوان که با بحران‌های این مقطع سنی مواجه شده است نیازمند دانش و آگاهی لازم و همچنین صبر و بردباری زیاد است. به همین جهت روانشناسی نوجوان به زمینه‌ای کاملا تخصصی و البته حیاتی تبدیل شده است که می‌تواند به نوجوان و خانواده کمک کند. این مشاور می‌تواند با شناخت حساسیت‌های والدین و نوجوان و آموزش صحیح به هر دو از بروز بسیاری از تنش‌ها جلوگیری کند.
