آیا من فوبیا دارم؟

فوبیا چیست؟

هراس یا فوبیا، نوعی واکنش ترس شدید، بیمار گونه و غیر منطقی  است.فرد دارای فوبیا ،در زمان روبه رو شد با منبع ترس خود، درگیر احساس هراس شدید میشود.منبع این احساس ممکن است با برخی مکان ها،موقعیت ها، اشیاء و جانوران در ارتباط باشد.فردی که دارای فوبیا است تنها در زمانی که با منبع ترس خود روبه رو میشود احساس هراس میکند.

بعضی فوبیا ها محدود هستند مانند فوبیا به گربه ،عنکبوت، … که فرد با دوری کردن از آنها مانع از ایجاد هراس در خود میشود در نتیجه درچار اضطراب نمیشوند.اما دیگر فوبیاها مانند ترس از ارتفاع،ترس از فضای بسته ، … میتواند در زمان ها و مکان های مختلف در طول روز به فرد حس هراس و اضطراب بدهد. در موارد شدید، فوبیا ممکن است عامل تعیین کننده اشتغال، محل کار، مسیر رانندگی، فعالیت های اجتماعی و تفریحی، یا محیط خانه شخص باشد.

انواع فوبیاها

بیش از صد نمونه مختلف از فوبیا وجود دارد که به طور رسمیت شناخته میشوند، اما میتوانیم به رایج ترین آنان بپردازیم:

• فوبیای تنهای همه ما در کودکی از تنها ماندن هراس داشتیم،اما برخی افراد این حس را تا بزرگسالی دارند و برای خلاصی از تنهای اکثر وقت خود را با دوستانی میگذرانند که از بودن با آنان هیچ لذتی نمیبرند،یا به محض تنها شدن به دیگران تلفن میکنند یا سکوت منزل را با صدای تلویزین و رادیو پر میکنند. حتی افرادی برای فرار از تنهای اقدام به ازدواج یا مادرشدن میکنند.
• فوبیای اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی، خجالت بیش از حد نیست . بسیاری از کسانی که این نوع فوبیا رو دارند ،افراد رقابت جو و محبوبی هستند. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی به شدت از طرد شدن، انتقاد، قضاوت یا مورد تایید قرار نگرفتن واهمه دارند.بنابراین، فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی تا جایی از نظر اجتماعی حرفه­‌ای رفتار می­‌کند که احتمال مورد تایید واقع نشدن هنگام اجرا را برای خود متصور شود (مثلا، سخنرانی، نواختن پیانو در جمع، گل زدن در مسابقه­‌ی فوتبال). بدین ­ترتیب، فوبیای اجتماعی با خجالت کشیدن یکی نیست.
• فوبیای فضای بسته یا تنگنا هراسی ترسی غیر عادی است که در فضای بسته برای فرد ایجاد میشود.اگرچه این ترس ممکن است برای شما عادی باشد،اما اگر درمان نشود زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار میدهد.شما همیشه نمیتوانید از سوار شدن به آسانسور،مترو یا اتوبوس های تندرو اجتناب کنید.
• فوبیای سوراخ یکی از ترس های عجیب و غریب بی ضرر است،افراد مبتلا به فوبیای سوراخ هر چه خوشه دایره بزرگ ‌تر باشد، احساس ناراحتی بیشتری می‌کنند.
• فوبیای خاص ممکن است به صورت ترس از موضوعات مختلفی مثل عدد 13، سوزن، مار یا بلندی ظاهر شود.زنان دوبرابر بیشتر مردان دچار این فوبیا میشوند.
• فوبیای ارتفاع افراد مبتلا به این فوبیا، از رفتن به کوه‌ها، پل‌ها و ساختمان‌های بلند اجتناب می‌کنند. علائم جسمانی این فوبیا شامل سرگیجه، تعرق و احساس ازدست‌رفتن هوشیاری است.
• هموفوبیا یا خون هراسی به ترسیدن از خون یا زخم وآسیب دیدگی میگویند. فردی که مبتلا به خون هراسی است، ممکن است در مواجهه با خون یا جراحات دیگران، هوشیاری خود را از دست بدهد و به‌اصطلاح غش کند.
• فوبیای تاریکی ترس از شب و تاریکی، هراسی معمول در بین کودکان و خردسالان است. اما درصورتی‌که این ترس در دوران نوجوانی و سنین بالاتر ادامه پیدا کند، نوعی فوبیا شناخته می‌‌شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به فوبیا هستند؟

افرادی که سابقه ی اضطراب خانوادگی دارند،احتمال بیشتری هست ک دچار انواع فوبیا شوند.البته سن،وضعیت اقتصادی و جنسیت هم میتواند در ابتلا به انواع مختلف فوبیا موثر باشد.به عنوان مثال کودکان و افرادی که وضعیت اقتصادی نامناسبی دارند،امکان ابتلا به فوبیاهای اجتماعی در آنان رایج تر است.

درمان فوبیا

فوبیاها و هراس‌ها با استفاده از روان درمانی و دارو درمانی یا ترکیبی از هردو درمان‌ امکان پذیر است.

• روان درمانی مؤثرترین راه درمان فوبیاها روان درمانی است. در این روش افراد را در محیطی کنترل ‌شده در معرض منبع ترسشان قرار می‌دهد، که باعث میشود فرد حساسیت کمتری به فوبیا خود نشان دهد و اضطراب او تا حد چشم گیری کاهش پیدا میکند.
• دارو درمانی داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب می‌توانند علائم روانی و جسمانی هراس‌ها را کاهش دهند.

به طور معمول ترکیب هر دو درمان اثر بهتری بر درمان فوبیا میگذارد.

آیا بهبود فوبیا بدون درمان امکان پذیر است؟

خیر. گاهی شدت فوبیاها به گونه‌ای است که یک اختلال روانی محسوب می‌شود و نیاز است تا فرد در اولین زمان درمان شود.فوبیا می‌تواند اختلالات روانی نیز به وجود آورد و عملکرد و زندگی فرد را در همه زمینه‌ها مختل نماید. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که فرد قبل از وخیم شدن اوضاع درمان گردد.